Het veranderen van de verwarming van Nederland is aan het beginnen. Heel langzaam worden we opgewarmd om erover na te denken dat het gebruiken van aardgas niet meer nodig is. Het was mooi, ons aardgastijdperk, en wat hebben we ervan genoten, maar nu is het over. Die toespraak bij het dichtdraaien van de kraan gaan we meemaken.
Dat begin van de verwarmingsverandering gaat met studies en met acties. Er wordt uitgerekend wat goede alternatieven zijn, wat betere alternatieven zijn en wat de beste zijn. Daar bestaan nog steeds twee scholen in: individuele verwarmingsopties en collectieve. Die kunnen beide uitstekend uitleggen waarom hun optie het meest logisch is, het beste, het goedkoopste, en eigenlijk de enige echte optie is om serieus mee aan de slag te gaan.
Ook zijn er neutralere studies die beide opties mengen: collectieve verwarmingen voor plekken waar veel gebouwen bij elkaar staan en zeker daar waar veel (rest)warmte beschikbaar is, en individuele verwarmingen in de rest van het land. De stad aan de collectieve warmte, het platteland individueel.
En er zijn acties. Niet in de vorm van demonstraties (behalve in Oost-Groningen tegen de voortgaande gaswinning), wel in de vorm van mensen die de verwarming van hun eigen huis veranderen. Dat zijn individuele mensen die op losse plekken zelfstandig aan de slag gaan. Zij komen tot individuele oplossingen en vaak propageren zij die ook. Eigen baas zijn, eigen verantwoordelijkheid, onafhankelijkheid.
Ik wil ook stoppen met het gebruiken van aardgas om mijn huis en mijn douchewater op aangename temperatuur te houden. Ik ben geen groot klusser. Wel wil ik er een actieve rol in spelen. Ik vraag en krijg advies en dat loopt uiteen: bij mijn lage gasverbruik is ieder alternatief duur, in mijn kleine huis zijn andere apparaten dan een gasketel al gauw groot, het oude huis is ondanks de redelijke isolatie van 15 jaar geleden niet makkelijk geschikt te krijgen voor een warmtepomp, en extra isolatie vergt forse ingrepen die ook duur zijn.
De optie om de individuele gas-verwarming te vervangen door een collectieve verwarming komt in geen enkel advies voor. Terwijl dat voor een oud huisje met weinig ruimte voor installaties en voor modernisering, misschien best een goede optie is. Waarom alles in en op het eigen huisje oplossen?
Natuurlijk, een collectieve verwarming is lastig: organiseer het maar eens met de buurt. Ook al zijn al onze huizen klein, iedereen heeft de ketel op een andere plaats hangen en ze zijn vast ook niet allemaal in hetzelfde jaar ‘uitgeketeld’. Dus ook als we erin slagen samen te besluiten één collectieve verwarming aan te schaffen, of aan te sluiten op een andere collectieve verwarming in de buurt die ons bevalt, dan nog wordt het technisch een flinke klus. Bestuurlijk vast ook: we kunnen veel uitbesteden, zeker het technische en het administratieve werk, maar de beslissingen willen we denk ik zelf blijven nemen. Wie blijft zich ontfermen over de kwaliteit van het uitbestede werk?
Enkele stappen verder of groter gedacht, kom je dan bijvoorbeeld uit bij de gemeente als uitvinding voor het regelen en bewaken van collectieve voorzieningen. Maar die is zover nog niet (wij hier in de straat dus ook nog niet). En één groot stedelijk verwarmingssysteem zie ik de oplossing van de toekomst niet worden. Wel meerdere kleinere. Met, hoop ik toch, een buurtbestuur.
Genoeg uitwerkingsvraagstukken om op te lossen. Ik wens ons toe dat we ook hier snel werk van maken. Ik hoop dat mijn oude gasketel nog een tijdje op z’n gemakkie blijft doorkachelen. Dan stook ik het vuurtje voor een buurtverwarming eens op. Eerst maar eens een buurtbarbecue.